BRUSELAK EZ DU NEURTZEN OPOSIZIOETAN HIZKUNTZAK IKASTEKO ZAILTASUNA, ETA EZ DU LEHIAKETARIK BERTAN BEHERA UTZI ARRAZOI HORREGATIK
Europako Batzordeak argi dauka: oposizioetarako hautagaiak ebaluatzeko erabilitako gaitasun-esparruak ez du inola ere neurtzen hizkuntza jakin bat ikasteko zailtasuna. Europako erkidegoetako hizkuntza-araubidearen arabera, hizkuntza ofizial guztiak dira baliozkoak, eta ez zaie inolako sailkapenik edo neurketarik aplikatzen. Erantzuna bereziki esanguratsua da, bi hizkuntza edo gehiago jakitearen betekizuna erkidegoko erakundeek abiarazten dituzten lehiaketa publiko guztietan agertzen baita.
Erantzun sendo horrekin erantzun dio Johannes Hahn Batasuneko funtzio publikoaren eta aurrekontuen komisario arduradunak ni neuk aurkeztu nuen galdera multzoari, Gasteizko epaitegi batek oposizio-lehiaketa baten emaitza baliogabetu zuela jakin ondoren, euskara «ikasten zaila» dela iritzita. Nire ekimenaren bidez jakin nahi nuen Europan rankingik ote dagoen hizkuntzak ikasteko zailtasunari buruz, eta ea irizpide hori inoiz erabili ote zen Batasunean oposaketetan aurkezten diren hautagaien merituak baloratzeko.
Ekimenaren testuan, gainera, gogorarazten zen oposizioaren oinarriak ezagunak eta onartuak zirela, antzeko ehunka prozesurekin gertatzen den bezala, eta, beraz, hain ezohiko erabakiak hizkuntza hori ikasi eta dagozkion probak gainditu dituzten pertsonen eskubideak urratzen ditu. Horregatik, uste osoa nuen epaia goragoko instantziek deuseztatuko dutela.
Baina nire ekimenean bereziki nabarmendu zuena izan zen erabakia justifikatzea, niretzat orain arte ezezaguna zen sailkapen bat aipatuz. Sailkapen horren arabera, euskara “munduko bosgarren hizkuntzarik zailena da”. Zenbait komunikabidek epaia argitaratu eta hurrengo egunetan frogatu zuten argumentu zentzugabe hau babesteko erabiltzen zen aipua googlen egindako bilaketa soil batetik eta hizkuntza akademiko batek Bogotan (Kolonbia) bere zerbitzuak eskaintzeko erabiltzen zuen publizitate-testuaren zati bat hitzez hitz erreproduzitzen zuen testu labur batetik zetorrela.
Arrazoi horiek direla eta, eta kontuan hartuta Europar Batasuneko erakundeek oposizioetan duten esperientzia, zeinetan eleaniztasuna funtsezko faktorea den, nire ekimenak galdetzen zuen ea Erkidegoko erakundeek baduten epaia justifikatzen omen duen sailkapenen bat, eta ea badagoen aurrekaririk hizkuntza bat ikasteko «zailtasun handia» dela-eta Erkidego mailako lehiaketaren bat baliogabetu denik. Azkenik, berariaz galdetzen zen ea erkidegoko oposizioetan «zailtasuna» neurtzen den Batasuneko oposizio batean hizkuntza jakin baten ezagutza baloratzeko orduan.
Bere erantzunean, Hahn komisarioak jakinarazi du Batzordeak aplikatutako hizkuntzen erabileraren esparru juridikoa Europako Ekonomia Erkidegoaren hizkuntza-araubidea ezartzen duen Kontseiluaren 1 zenbakiko Erregelamenduan ezartzen dela. “Erregelamendu horrek, Europako komisarioak baieztatu duenez, EBko hizkuntza ofizialak ezartzen ditu, eta, hori oinarri hartuta, hizkuntza ofizial guztiak dira baliozkoak, eta ez zaie inolako sailkapenik edo haztapenik aplikatzen.
Baina, horrez gain, funtzio publikoaren arduradun komunitarioak oposizioetarako hautagaiak ebaluatzeko erabilitako eskumen-esparrua ere aipatzen du. Esparru horretan ez dago zailtasun-mailekin lotutako EBko hizkuntza ofizialen arteko bereizketarik. Hizkuntza-ezagutzak ebaluatzeko, Hizkuntzen Europako Erreferentzia Marko Bateratua erabiltzen da erreferentzia-gida gisa, eta hori berdin aplikatzen zaie hizkuntza guztiei.
Batasuneko funtzio publikorako oposaketetan aplikatzen diren arauek erakusten dute euskararen kontra eta lehiaketa publikoetan ezagutza neurtzearen kontra egiten diren kanpainak zein urrun dauden Europako baloreetatik. “Aniztasunean batuta” goiburuak esan nahi du, hain zuzen ere, aniztasun hori ulertzea, geureganatzea eta zilegitasun printzipio horren adierazpenarekin bat egitea. Eta ebazpen hau eta irakurri ahal izan ditudan beste batzuek militantziarekin dute zerikusi handiagoa, legeekin baino eta, bereziki, lege horiek oinarri dituzten balore eta adostasunekin.
Halako erantzun baten aurrean, aukera dezakezu karikatura edo pragmatismoa. Nik bigarrena nahiago dut. Agian, bada garaia, behingoz, arrazionaltasun-parametro europarrak aplikatzeko, lurralde bateko funtzio publikoan hizkuntzei eta horien ezagutzari eta funtzio publikorako neurtzeari buruzko eztabaidarekin amaitzeko, bi hizkuntza ofizial dituen Euskadin bezala, esate baterako. Bien bitartean Europan “denak dira baliozkoak eta ez zaie aplikatzen ez klasifikaziorik ezta neurketarik ere”, Europan guztiak baliozkoak diren bitartean eta sailkapenik eta neurketarik aplikatzen ez zaien bitartean, hemen batzuk sumindu egiten dira Euskadiko hizkuntza ofizialetako bat, bestea bezain baliozkoa izan beharko lukeena, meritutzat jotzen delako, bestearen ezagutza, besterik gabe, ziurtzat ematen den bitartean «.
Category: Blog
